Źródła
Poradnik dla członków komisji etycznych do spraw badań naukowych
To jest przykładowy dokument opisujący wytyczne do oceny tego, czy dane badanie można uznać za etyczne. Nie wszędzie jednak funkcjonują te same zasady (wystarczy spojrzeć na Chiny, gdzie wykonuje się badania na zwierzętach niedopuszczalne w większości miejsc na świecie). Różne organizacje mają swoje własne kodeksy, chociaż można powiedzieć, że są one do siebie z grubsza podobne i wywodzą się (zazwyczaj) z podobnych międzynarodowych porozumień. Najważniejszym z nich jest Deklaracja helsińska (https://www.wikiwand.com/pl/articles/Deklaracja_helsi%C5%84ska)
Szczególnie etycznie wątpliwe aspekty działalności badawczej psychologa
Artykuł z książki "Metodologia badań psychologicznych" który sprawnie przybliża zasady tworzenia i przeprowadzania eksperymentów.
Oryginalne taśmy z eksperymentu więziennego
https://purl.stanford.edu/wn708sg0050
Eksperyment więzienny: The Menace Within
https://stanfordmag.org/contents/the-menace-within
Artykuł na temat eksperymentu więziennego, gdzie znajdują się wywiady z jego uczestnikami.
Oryginalny eksperyment więzienny
https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-031-49292-1_3
Studenci Philipa Zimbardo przeprowadzili wcześniej swój własny eksperyment.
Eksperyment Milgrama
https://www.youtube.com/watch?v=2YdBVgEApRI&ab_channel=BladyMamut1
Polska wersja na temat posłuszeństwa robotom
https://swps.pl/centrum-prasowe/informacje-prasowe/34348-posluszni-robotom
"Przeniesienie różnych funkcji nadzoru i podejmowania decyzji na robota budzi jednak szczególnie silne emocje, ponieważ wiąże się z różnymi zagrożeniami etycznymi i moralnymi. Pojawia się pytanie, czy wspomniane wyżej posłuszeństwo wykazywane przez badanych zgodnie z paradygmatem Milgrama nadal występowałoby, gdyby to robot (zamiast człowieka, tj. profesora uczelni) kazał uczestnikom zadać elektrowstrząsy innej osobie? Celem naszego badania było udzielenie odpowiedzi na to pytanie."
Czy ludzie ufają robotom za bardzo?
http://moralai.cs.duke.edu/documents/article_docs/robinette_overtrust_of_robots.pdf
"Badania nad rolą robota w ewakuacji budynku, w którym wybuchł pożar, pokazały, że czasem nawet w tak ważnych momentach ufamy robotom zbyt mocno. Nawet wtedy, gdy robot jako drogę ewakuacyjną wskazywał na ciemne pomieszczenie bez widocznego wyjścia, większość ludzi była zdecydowana skorzystać z tej podpowiedzi."
Jedyny zapis "potwornego eksperymentu"
Czy można wmówić normalnie mówiącemu dziecku, że ma wadę wymowy?
Historia eksperymentu trzeciej fali
https://www.thewavehome.com/1976_the-third-wave_story/
Inne eksperymenty
Udało się przygotować wiele przykładów, ale ostatecznie zawęziłem temat do największych (i wątpliwych) eksperymentów psychologicznych na ludziach, żeby opowiedzieć przy okazji coś o zasadach etyki. Tutaj reszta!
Uczenie delfina angielskiego
https://youtu.be/lmHIlEVEhEI?si=tW3eUKOXYMNH-3sH
Margaret Howe Lovatt właściwie mieszkała z delfinem imieniem Peter przez kilka miesięcy, próbując nauczyć go angielskiego. Po zakończeniu eksperymentu delfin popełnił samobójstwo, celowo nie wynurzając się by nabrać powietrza.
Człowiek, który wychowywał swoje dziecko z szympansem
Robbers Cave Experiment
https://www.simplypsychology.org/robbers-cave.html
Dwie grupy chłopców zostają zamknięte w jaskini, gdzie rywalizują o zasoby.
Eksperymenty Harry'ego Harlowa na małpach
Badania na młodych małpach testujące charakter i rolę przywiązania dziecka do matki.
Eksperyment z lalką Bobo
https://www.simplypsychology.org/bobo-doll.html
Dzieci obserwowały dorosłych, którzy agresywnie traktowali nadmuchiwaną lalkę Bobo, a następnie same miały możliwość zabawy z lalką. Wyniki pokazały, że dzieci, które widziały agresywne zachowania dorosłych, częściej naśladowały te agresywne działania, co potwierdziło tezę, że dzieci uczą się zachowań przez obserwację i naśladowanie.